بررسی به منظور تعیین تناوب مناسب برای زراعت گندم دیم در منطقه کرمانشاه

به منظور تعیین بهترین تناوب در زراعت دیم استان کرمانشاه آزمایشی در قالب طرح بلوک های تصادفی با 6 دوره تناوبی، آیش - گندم، یونجه - گندم، نخود - گندم، عدس - گندم، گاودانه - گندم و گندم - گندم در چهار تکرار و در دو محل مجزا در ایستگاه تحقیقات دیم سرارود انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب سه دوره کامل تناوبی گندم - با سایر گیاهان، نشان داد که اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% بین عملکرد دانه گندم دیم (رقم سرداری) در تناوب های مختلف وجود دارد. در گروه بندی آماری، تناوب یونجه - گندم با عملکرد 1549 کیلوگرم در هکتار در گروه اول، تناوب گندم - گندم و گاودانه - گندم به ترتیب با 1255 و 1260 کیلوگرم در هکتار در گروه دوم و بقیه تیمارهای تناوبی در گروه بندی مشترک بین این دو گروه قرار گرفتند. به منظور تعیین بهترین تیمار از نظر اقتصادی، نتایج محاسبات آماری نشان داد که بین درآمد محصولات در دوره های تناوبی اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% وجود دارد. با توجه به این که عملکرد دانه گندم دیم بعد از تناوب نخود - گندم و عدس - گندم، از نظر آماری کمتر از تناوب یونجه - گندم و آیش - گندم، نبود و از نظر اقتصادی نیز پردرآمدترین تناوب محسوب می شود، لذا تناوب نخود - گندم یا عدس - گندم برای استان کرمانشاه قابل توصیه است.